بازی رومیزی چیست؟

بازی‌های رومیزی که با نام بردگیم و بازی‌های تخته‌ای نیز شناخته می‌شوند، سرزمین وسیعی را در دنیای بازی‌های جذاب و پرطرفدار به خود اختصاص داده‌اند. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم بازی رومیزی چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟ و به صورت کلی این بازی‌ها چه ماهیتی دارند که افراد بسیاری را در سراسر جهان و از تمام سنین به خود جذب می‌کند.

با بادپرک همراه باشید تا با هم سفری به دنیای بازی‌های رومیزی داشته باشیم.

سوال: بازی رومیزی چیست؟

به هرگونه بازی که روی یک سطح یا صفحه قابل اجراست، بازی رومیزی گفته می‌شود. این سطح می‌تواند کاغذی و مقوایی، چوبی، چرمی، پارچه‌ای یا از هر جنس دیگری باشد؛ مهم این است که صفحه‌ی بازی، ازپیش به شکلی خاص طراحی‌شده است.

قدمت بازی رومیزی    

نخستین بازی‌های تخته‌ای که قدمت آن‌ها به قرن‌ها و هزاره‌های پیش از این می‌رسد، معمولا به گسترشی فراتر از مرزها رسیده‌اند و درباره‌ی آن‌ها شناختی بین‌المللی وجود دارد.

شطرنج یکی از این بازی‌هاست که پادشاه بازی‌های فکری به شمار می‌رود و اصالتی بی‌همتا دارد. این بازی بیش از 1500 سال قدمت دارد و هم‌اینک از جمله ‌بازی‌هایی است که رقابت‌های جهانی در آن صورت می‌گیرد. 

ماهیت عمومی و اهداف بازی‌های رومیزی

معمولا یک یا چند هدف برای بازی طراحی می‌شود که بازی‌کنان تلاش می‌کنند در چارچوب قوانین خاص بازی به آن‌ها برسند.

جدای بازی‌های مهره‌دار رومیزی که نام بردیم و برخی بازی‌های شناخته شده‌ی دیگر مثل دوز، منچ، مارپله و ...، برای شناخت قوانین بازی‌های فکری خلاقانه لازم است برگه‌ی راهنمایی حاوی قوانین و اهداف، همراه بازی‌ها شود تا افراد اساسا بدانند نحوه انجام و هدف این بازی چیست و چگونه باید آن را بازی کنند.

بازی‌های رومیزی می‌توانند قوانینی ساده داشته باشند و به سرعت آموخته شوند و می‌توانند پیچیده و دشوار باشند. به هرصورت، نفس بازی باید جذاب باشد تا بازیکن را به خود مشغول کند و این نشانه‌ای از موفقیت طراحی بازی است.
حتما موافقید که بازی‌های رومیزی از نظر ساختار چندان پیچیده نیستند و اجزای آن‌ها معدود است.

پس جذابیت بازی رومیزی چیست و چه چیز در این نوع بازی سبب می‌شود که بازیکنان ساعت‌ها به آن مشغول شوند؟
قطعا نبوغی که پشت طراحی یک بازی است. به همین سبب معروف ترین طراحان بازی فکری در جهان کسانی هستندکه هوش و خلاقیت فراوانی دارند و قوانین ذهنی را خیلی خوب به کار می‌بندند.

مهم‌ترین ویژگی‌ها در بازی‌های رومیزی

بازی‌های رومیزی فراوان و متنوع‌اند. می‌توانند متناسب با هر فرهنگ و محدود به یک جامعه طراحی شوند و یا ماهیتی جهانی داشته باشند، اما به هر ترتیب، همگی باید برخی ویژگی‌ها را داشته باشند تا ماندگار باشند و مخاطب را به خود جذب کنند.

برای آن‌که درک بهتری از این‌که بازی رومیزی چیست پیدا کنیم، برخی از این ویژگی‌ها را شرح می‌دهیم.

1. ماهیت جمعی و دورهمی بازی‌های رومیزی

واقعا جاذبه‌ی یک بازی رومیزی چیست که گاهی همه‌ی افراد حاضر در یک مهمانی از سالمند تا خردسال را دور خود جمع می‌کند؟

تأثیری که بردگیم در دورهم جمع شدن و ایجاد معاشرت دارد، قابل چشم‌پوشی نیست.
بی‌شک یک پروسه‌ی هدفمند که دارای نظم و قوانینی خاص است، نمی‌تواند به تنهایی کسی را به خود جذب کند مگر این‌که جنبه‌ی سرگرمی و هیجان داشته باشد و افراد خود را در انجام آن توانمند ببینند.

اگر یک بازی این ویژگی‌ها را داشته باشد، ابزار خوبی برای ایجاد معاشرت و همدلی بیشتر در دورهمی‌هاست.
خصوصا در دنیای امروز که تکنولوژی‌های دیجیتال، بسیاری از افراد را به سیاه‌چاله‌ی تنهایی می‌کشانند، و در مهمانی‌ها هرکس به گوشی موبایل خود مشغول است، پیدا شدن یک بازی رومیزی می‌تواند افراد را از آن تنهایی بی‌فایده بیرون بکشد و به تعامل و معاشرت علاقه‌مندتر سازد.

2. تنوع بازی‌های رومیزی

بازی‌ها بسیار گوناگون هستند. معنای گوناگونی بازی رومیزی چیست؟ برخی از آن‌ها را می‌توان از نظر ساختار و فیزیک دسته‌بندی کرد.

مثلا برخی از بازی‌های رومیزی مهره‌دار هستند، برخی کارتی هستند و برخی با ترکیبی از هردو بازی می‌شوند و همچنین برخی از بازی‌ها تاس دارند و برخی بی‌نیاز از آن هستند.

مسئله‌ی دوم که بازی‌ها را بسیار متنوع می‌کند، راهبردی یا شانسی بودن آن‌هاست. برخی بازی‌ها متکی به قوانین هستند و جنبه‌های فکری بیشتری دارند و برخی صرفا شانس را دنبال می‌کنند. برخی دیگر نیز ترکیبی از هر دو شیوه را دارند که آن‌ها را جذاب‌تر می‌کند.

مسئله‌ی مطرح دیگر این است که برخی از بازی‌ها می‌‌توانند داستان‌محور باشند (مانند بسیاری از فیلم‌ها و کتاب‌های مطرح که بازی‌ رومیزی‌شان نیز طراحی شده است و یا آن‌هایی که ماجرای مستقل خود را دارند)، برخی دیگر از بازی‌ها نیز می‌توانند ماهیت داستانی و ماجرایی خاصی نداشته باشند اما هدف و قوانین آن‌ها ماجرای ویژه‌ی خود را رقم بزند.

3. جذابیت‌های ظاهری بردگیم‌ها

بازی فکری رومیزی اگرچه از نظر رنگ و لعاب، جذابیت‌های خیره‌کننده‌ی بازی‌های دیجیتالی و کنسولی را ندارد، در صورتی که مبناهای درستی در انتخاب رنگ‌ها و نقش‌های آن به‌کار رفته باشد می‌تواند از نظر بصری نیز جذاب باشد.

معمولا در طراحی و گرافیک این بازی‌ها تلاش می‌شود از روانشناسی رنگ‌ها و همچنین نمادهای خاص استفاده شود که فضای و تصاویر بازی را جذاب کند.

شاید گمان رود جذابیت‌های بصری و رنگ و لعاب بازی تنها برای کودکان و نوجوانان جذاب هستند اما این‌طور نیست؛ رنگ‌ها و اشکال در ناخودآگاه همه‌ی افراد در تمام سنین تأثیرگذار هستند.

تنوع تم‌ها در بازی‌های رومیزی فراوان است و نشان می‌دهد طراحان بازی همیشه به این نکته توجه دارند که نقش جلوه‌های ظاهری در میزان کشش و جذابیت یک بازی رومیزی چیست.

4. افزایش تخیل و ماجراجویی ذهنی

بازی‌های فکری بیشترین نقش را در ورزش ذهنی دارند. عناصر نسبتا ساده‌ی این بازی‌ها، اتفاقا کمک بیشتری به افزایش خیال‌پردازی، بسط و گسترش تخیلات و ماجراسازی می‌کنند.

این مسئله با خود پرورش ذهنی، افزایش قدرت تحلیل و تمرکز را به همراه دارد، در صورتی که طبق پژوهش‌ها بازی‌های دیجیتالی تا حد زیادی توان مغز را کاهش می‌دهند و بیشتر مصرف کننده هستند تا پرورش دهنده.

افرادی که مدتی را به آن بازی‌ها اختصاص می‌دهند، پس از مدتی با کاهش توان ذهنی و عدم تمرکز مواجه می‌شوند در صورتی که بازی‌های فکری ذهن را خلاف این جهت و در راستای رشد و تقویت پیش می‌برند.

5. بازی‌های رومیزی فکری، بازی‌هایی قابل لمس

حضور در صحنه‌ی بازی‌های فکری رومیزی البته که با خیال و شبیه‌سازی‌های ذهنی سروکار دارد اما مانند بازی‌های دیجیتالی، صرفا مجازی نیست. لمس اجزا و قطعات و صفحه‌ی بازی، آن را برای بازی‌کنان ملموس تر می‌کند.

قابل لمس بودن اجزای بازی رومیزی به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان کارکرد رشدی بیشتری دارد ضمن آن‌که برای بزرگسالان نیز حالتی بسیار دوست‌داشتنی و جذاب است.

اساسا همکاری چشم‌ها و دست‌ها در انواع بازی‌های کارتی، مهره‌دار و دیگر بازی‌های رومیزی، در کنار تقویت مهارت‌های حسی و دیداری، احساسی دلپذیر و آرامش‌بخش دارد.

6. احساس کار گروهی و تجربه مشترک

دورهم جمع شدن و تعاملی که به عنوان نخستین ویژگی بازی رومیزی از آن یاد کردیم، نتیجه و حاصلی دارد و آن پیدا کردن تجربه مشترک و مهارت‌های مدیریت گروهی طی مراحل بازی تا تحقق هدف است.

دنبال کردن یک هدف مشترک و تلاش برای هماهنگ شدن با دیگر بازی‌کنان برای رسیدن به آن، در کنار لذت‌بخش بودن، در افراد ایجاد انگیزه و اعتمادبه‌نفس می‌کند و مهارت‌های فردی و اجتماعی‌شان را ارتقا می‌بخشد.

این ویژگی بازی‌های رومیزی نیز حقیقتا کوچک و بزرگ نمی‌شناسد و برای همه‌ی افراد در تمام مراحل زندگی‌شان کارایی دارد. لزوم همکاری، داشتن انعطاف و روحیه‌ی همکاری با جمع، مهارتی است که می‌توان کم‌وبیش از بردگیم‌ها به دست آورد.

سخن آخر

امیدواریم با مطالعه‌ی این مطلب اطلاعاتی مفید در رابطه با این‌که بازی رومیزی چیست، چه ویژگی‌ها و چه تأثیراتی دارد، به دست‌ آورده‌باشید. فراموش نکنید بازی‌های رومیزی بسیار متنوع هستند و قطعا برای تمام سنین، روحیات و سلیقه‌ها بازی‌هایی مناسب وجود دارد. خود و عزیزانتان را از این بازی‌ها که می‌تواند نقشی مؤثر در رشد فکری و مهارتی داشته باشد، بهره‌مند سازید.