مواد تشکیل دهنده مداد کدام است؟
مداد از پرکاربردترین و اصلیترین نوشتافزارها و ابزارهای نقاشی و طراحی است. از مداد هم در آموزش، هم در هنر و هم در انواع نقشهکشیها یا طراحیهای صنعتی و حرفهای استفاده میشود. میدانید مواد تشکلیل دهنده مداد چیست؟
با بادپرک (فروشگاه اینترنتی لوازم تحریر فانتزی) همراه شوید تا مواد تشکیل دهنده این نوشت افزار را در انواع مختلف آن بشناسید.
تاریخچه و مواد تشکیل دهنده مداد
مدادی که اکنون در دست داریم، تاریخچهای پر فراز و نشیب را سپری کرده است. نخستین مدادها در حدود سه قرن پیش ساخته شدند و با شکل مداد امروزی تفاوت داشتند. تکههای گرافیت برش داده شده بدون روکش نخستین مدادهایی بودند که نجاری به نام فردریش استدلر در انگلستان آنها را ساخت و معرفی کرد. البته خود گرافیت در عصر نوسنگی به عنوان رنگ استفاده میشده است.
پس از انقلاب فرانسه، صادرات گرافیت از انگلستان به این کشور قطع شد. آنگاه بود که کنته، شیمیدان فرانسوی تلاش کرد راهی پیدا کند تا گرافیت کمتری برای ساخت مداد مورد نیاز باشد.
اینچنین بود که مغز مداد حاصل از ترکیب گرافیت و خاک رس با روکش چوبی نظیر آنچه امروز در دست ماست، در سال 1795 اختراع شد. بنابراین اصلیترین مواد تشکیل دهنده مداد مغز گرافیتی آمیخته با خاک رس (با درصدهای گوناگون) و بدنهای چوبی یا کاغذی است.
شبهاتی درباره استفاده از سرب در ساخت مغز مداد هست. در شفافسازی این مطلب باید گفت سربی در میان مواد تشکیل دهنده مداد وجود ندارد. علت پدید آمدن چنین تفکری شباهت ظاهری گرافیت با سرب است.
حقایقی درباره گرافیت
میخواهید دقیقتر بدانید مغز مداد از چه نوع سنگی است؟ گرافیت اصلیترین و مهمترین ماده از مواد تشکیل دهنده مداد است. گرافیت یک دگرواره (حالت ساختاری متفاوت) از کربن است که لایههایی از کربن را در خود دارد. این لایههای کربنی روی یکدیگر میلغزند و دلیل آنکه گرافیت مادهای نرم شناخته میشود، همین است.
این ماده در فشار و دمای بالا تبدیل به الماس خواهد شد.
گرافیت قرنها پیش از آنکه در انگلستان به عنوان نوشت افزار معرفی شود، در دوران نوسنگی به عنوان رنگ به کار میرفت. خاصیت آن علاوه بر نرمی و اثر رنگی، رسانا بودن است. به همین دلیل از این ماده در باتریها و صفحات خورشیدی استفاده میشود.
همچنین مادهای نسوز و ضد زنگ است. با این حال علت نامگذاری گرافیت، اثری است که از خود بر کاغذ میگذارد. آبراهام گوتلوپ ورنر، کانی شناس آلمانی در سال 1789 این نام را انتخاب کرد. گرافیت از گرافین گرفته شده که واژهای یونانی و به معنای نوشتن و کشیدن است.
برای افزایش سختی مداد چه باید کرد؟
گفتیم که گرافیت خود مادهای نرم شناخته میشود. دلیل برجا ماندن اثر از آن روی کاغذ همین نرمی است. اما این نرمی باید کنترل شود. همچنین بسته به مصارف مختلف، درجاتی از سختی یا نرمی لازم است. این کار چگونه انجام میشود؟
گفتیم که کنته شیمیدان فرانسوی برای صرفهجویی در مصرف گرافیت، آن را با خاک رس ترکیب کرد. ترکیب به این شکل بود که گرافیت و خاک رس با هم مخلوط شده و پخته شدند و به صورتی کاملا ممزوج درآمدند. همچنان از همین ترکیب گرافیت با خاک رس در راستای کنترل درجه سختی و نرمی مداد استفاده میشود.
در ساخت مغز مداد، هرچه خاک رس بیشتر و گرافیت کمتر شود، مداد سختتر خواهد بود.
امروز مدادهایی که برای نقاشی و طراحی استفاده میشوند، نرمتر هستند. این یعنی در آنها گرافیت بیشتر و خاک رس کمتری به کار رفته و بنابراین مرغوبتر هم دانسته میشوند.
البته معنای مرغوب بودن چندان وابسته به نرمی نیست. بلکه این مرغوبیت باید به تناسب کاربرد مداد تعیین شود. مداد مخصوص نوشتن حد متوسط و بینابینی از سختی و نرمی دارد.
زیرا لازم است در هنگام نوشتن مقاومت لازم را داشته باشد و در عین حال آنقدر سخت نباشد خطوط کمرنگ از خود برجای بگذارد یا برای نوشتن با آن نیاز به فشار زیاد باشد. اگر نمیدانید کدام مداد برای شما مناسب است، میتوانید مقاله "راهنمای خرید مداد مناسب؛ چه مدادی برای چه کاری؟" را مطالعه کنید.
حرف H و عدد کنار آن روی مداد میزان سختی و حرف Bو عدد کنار آن، میزان نرمی را نشان میدهد. انواع مداد طراحی و کاربرد آنها با درجات مختلف سختی به این شرح است:
- فوقالعاده سخت (با درجه H6 تا H9): نقشهبرداری
- بسیار سخت (H3 تا H5): نقشههای دقیق فنی و مهندسی
- سخت (H تا H2): طراحیهای فنی و رسمهای ریاضی
- متوسط (HB): نوشتن و برخی طراحیها
- نرم (B تا B3): طراحیهای آزاد و خوشنویسی
- بسیار نرم (B4 تا B9): طراحیهای هنری، نقاشی سیاه قلم و پرتره
مواد تشکیل دهنده مغز مداد رنگی و انواع دیگر مداد
تمام مدادها گرافیتی نیستند. امروز مدادها بسیار متنوعاند و مصارف گوناگونی دارند. خصوصا در نقاشی با توجه به تکنیکهای متنوع از مواد گوناگونی استفاده میشود.
مواد تشکیل دهنده مداد رنگی
گرافیت سیاه رنگ است و طبعا در ساخت مغز مداد رنگی از آن استفاده نمیشود. البته بدنهی آن شبیه به مداد سیاه معمولا از چوب ساخته میشود و ظاهری مشابه دارد. اما آنچه در ساخت مغز مداد رنگی استفاده میشود، رنگدانه، خاک رس و موم است.
سپس در مراحلی مشابه مداد معمولی برای آن بدنه ساخته میشود و برش داده میشود. مداد رنگی از سنین کودکی تا بزرگسالی مورد استفاده است. مداد رنگی مناسب برای دانش آموزان و کودکان تعداد رنگهای محدودتر و درجه نرمی کنترلشدهتری دارد تا به راحتی نشکند.
مواد تشکیل دهنده مداد رنگی حرفهای که هنرمندان از آن استفاده میکنند معمولا نرمتر و مرغوبتر است و اثر بارزتری از خود به جای میگذارد.
مواد تشکیل دهنده مداد ذغالی
در ساخت مغز مداد ذغالی از نوع دیگری از کربن استفاده میشود که با گرافیت تفاوت دارد. این ماده ماهیتی ذغالی دارد و هنرمندان برای تکنیکهای خاص آن را به کار میگیرند. خاصیت مدادهای ذغالی این است که از نرمترین مدادهای گرافیتی بسیار نرمتر و پررنگتر هستند.
عوارض خوردن مغز مداد
درست است که مغز مداد سربی نیست اما در هر صورت گرافیت نیز مادهای نیست که برای ما جزء خوردنیها شمرده شود. متأسفانه از آنجا که کودکان از سنین بسیار کم شروع به استفاده از مداد میکنند، این خطر وجود دارد که آن را ناخودآگاه یا از سر کنجکاوی به دهان ببرند.
برای پیشگیری از چنین رخدادی لازم است والدین و مربیان کودکان کمسال، در نخستین مراحل مداد به دست گرفتن، بر آنها نظارت داشته باشند.
سخن پایانی
با مواد تشکیل دهنده مداد آشنا شدیم و دانستیم چه مواد متنوعی در ساخت مغز مداد از انواع گوناگون آن به کار میرود. شما از مداد چه استفادههایی دارید؟ بر اساس اطلاعاتی که در این مقاله به شما داده شد، به ما بگویید کدام یک از اقسام مداد برای شما کاربردی است؟