انواع خودکار و قلم که باید آن را بشناسید

شاید جالب باشد بدانید که ابزار نوشتن چه پیشینه و فرایندی را طی کرده تا اکنون به بهترین خودکار در دست شما تبدیل شده است.

قلم به هرگونه ابزار برای نوشتن اطلاق می‌شود که دارای جوهری درون آن یا جدا از آن است. برجسته‌ترین انواع قلم شامل خودنویس، روان‌نویس و خودکار است که امروز از میان آن‌ها انواع خودکار رایج‌ترین نوشت‌افزار محسوب می‌شوند.

با بادپرک (فروشگاه اینترنتی لوازم تحریر ایرانی) تا انتهای این متن همراه باشید. در ادامه بیشتر با انواع خودکار و قلم آشنا می‌شوید. یادآور می‌شویم در این مقاله ابزار نوشتن محوریت دارد و به انواع قلم طراحی و نقاشی نخواهیم پرداخت. 

انواع قلم‌ قدیمی و اصلی

در گذشته قلم‌ها و جوهرهایشان از هم جدا بودند. به این شکل که جوهر در ظرف مخصوص خود نگهداری می‌شد و قلم شیئی باریک بود که داخل جوهر می‌رفت و آن را به روز کاغذ منتقل می‌کرد.

شاید بی‌بهره بودن از مخزن داخلی در انواع قلم قدیمی یک نقطه‌ضعف نسبت به انواع خودکار و نوشت‌افزار مدرن تلقی شود اما ‌واقعیت این است که همین امر سبب می‌شد جوهر قلم‌های قدیمی نامحدود باشد، بنابراین قلم جز در زمانی که می‌شکست، قابل استفاده بود.

در ادامه برخی از انواع قلم قدیمی را برمی‌شمریم:

1. قلم‌نی:   

علاقه‌مندان به نوشتار قدیمی و اصیل ایرانی با این نوشت‌افزار که از شاخه‌های نی تراشیده و توخالی ساخته می‌شود، کاملا آشنا هستند. امروزه قلم‌نی ابزار یکی از زیباترین و اصیل‌ترین هنرها یعنی خوش‌نویسی است.

سبک‌های گوناگون خط شامل نستعلیق، شکسته‌ی نستعلیق، معلّی، ثلث و نسخ با همین قلم و جوهر مخصوص آن (مرکب) نوشته می‌شود.

قلم خوشنویسی فلزی نیز گاهی به جای قلم نی استفاده می‌شود همچنین با کمک خودکار مناسب خوشنویسی می‌توان نگارش‌های روزمره را نیز به هنر تبدیل کرد.

2. قلم فرانسه:

نام‌های دیگر آن قلم دیپ (به معنای زدن چیزی در آب) یا نیپ (به معنای نوک) است. در ایران از قدیم این قلم را به نام فرانسه می‌شناختند.

جنس نوک این قلم از فلز است و همانند خودنویس‌ها دارای شیاری است که جوهر از آن به تدریج پایین می‌آید و روی کاغذ منتقل می‎‌‌شود. می‌توان انواع گوناگونی از جوهر را برای این نوع از انواع قلم استفاده کرد.

3. قلم پر:

یکی از قدیمی ترین قلم‌ها پر بوده است. از پرهای بزرگ و محکم پرندگان که می‌شد سر آن‌ها را به صورت اریب برش داد، برای نوشتن استفاده می‌شد. پر نیز درون ظرف جوهر فرو می‌رفت و آن را به روی کاغذ منتقل می‌کرد.

ورود انواع قلم جدید دارای مخزن جوهر

در دوره‌های متأخر، تولید کنندگان نوشت‌افزار تلاش کردند استفاده از قلم‌ها را آسان‌تر کنند و برای آن‌ها مخزن جوهر طراحی کردند.

عمده‌ترین انواع آن‌ها خودنویس، روان‌نویس و خودکار هستند. ابتدا به معرفی دو نوشت‌افزار اول می‌پردازیم زیرا انواع خودکار متعدد است و باید جداگانه بررسی شود.

1. خودنویس:

شاید نتیجه‌ی نخستین تلاش‌ها برای ساخت قلمی با کاربرد آسان‌تر، خودنویس باشد. شواهدی نشان می‌دهد که از حدود ده قرن پیش از این ابزارهایی مشابه خودنویس ابداع شده است البته مشکلات و نقص‌هایی داشته که طی قرن‌ها برطرف شده و در سده‌های اخیر به شکل نهایی خود رسیده است.

البته با ورود خودکار و روان‌نویس، استفاده از خودنویس کمتر شده است اما به دلیل رسم‌الخط زیبایی که می‌توان با آن اجرا کرد، نوعی ابزار اصیل برای نگارش به شمار می‌رود و طرفداران خاص خود را دارد.

2. روان‌نویس:

نوعی از انواع خودکار است که جوهر آن برخلاف جوهر خودکار، بر پایه‌ی آب است. این موضوع سبب می‌شود جوهر، چسبندگی چندانی نداشته باشد و به سرعت جذب کاغذ شود و به همین دلیل نگارش را روان‌تر می‌کند.

خودکار قدیمی

تولیدکنندگان معمولا در تلاش‌اند محصولات خود را با توجه به نیازهای روز تغییر یا ارتقا دهند. به همین دلیل بسیاری از کالاها و محصولاتی که در دهه‌های پیشین در بازار موجود و بخشی از زندگی‌ مردم بوده است، امروز کمیاب یا نایاب است.

خودکار قدیمی برای بسیاری از کلکسیون‌داران و افرادی که علاقه‌مند به اشیای قدیمی و خاطره‌انگیز هستند، جذاب است. تصور کنید بعد از چند دهه بتوانید خودکار قدیمی را در دست بگیرید که در کودکی مشق‌های خود را با آن می‌نوشتید. احتمالا برای بسیاری از ما نمونه‌ های خودکار قدیمی، کریستال بیک و استدلر هستند که استفاده از این خودکارهای قدیمی خاطره‌انگیز و جذاب خواهد بود.

انواع خودکار و ویژگی‌ها و کاربردهای آن‌ها

به رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین نوشت‌افزار این روزگار رسیدیم. خودکار نیز حاصل تلاش‌هایی برای ساخت انواع قلم و نوشت‌افزار بهره‌مند از مخزن بوده که به کمال مطلوب خود رسیده است.

جوهر خودکارها معمولا پایه‌ای روغنی دارد و چسبندگی آن بیشتر است؛ به همین دلیل زود خشک می‌شود و نیز دقیقا به همین دلیل پاک کردن خودکار از کاغذ تا حدی دشوار است.

انتقال جوهر از مخزن به روی کاغذ معمولا توسط گویی ظریف در نوک خودکار انجام می‌شود که قطر آن از نیم تا کمی بیشتر از یک میلی‌متر متفاوت است. این گوی معمولا از استیل یا برنج ساخته می‌شود اما در برخی از انواع مدل خودکار لوکس از جنس طلا است.

عمده‌ترین دسته‌بندی خودکار می‌تواند بر اساس همین معیار باشد. 

1. خودکار ساده: معمولا از جنس پلاستیک ساخته می‌شود و سبک است. انواع خودکار معمولی و ساده برای نوشتن روزمره به کار می‌رود.

2. خودکار لوکس: کسانی که به کالاهای نفیس علاقه‌مندند از انواع مدل خودکار لوکس استفاده می‌کنند که دامنه‌ی قیمت گسترده‌ای دارد. این مدل‌ها بیشتر برای هدیه دادن و استفاده‌های شخصیِ خاص خریداری می‌شود یا در کلکسیون‌ها قرار می‌گیرد. شاید برایتان جالب باشد که قیمت گرانترین خودکار در ایران به چند صد میلیون تومان هم می‌رسد. 

و اما اگر بخواهیم انواع خودکار را بر مبنای جوهر آن دسته‌بندی کنیم، شامل دو دسته روغنی و ژله‌ای می‌شود.

1. خودکار روغنی: انواع مدل خودکار بیشتر دارای این نوع جوهر هستند و نوع معمولی محسوب می‌شوند.

2. خودکار ژله‌ای: نوع این جوهر بر پایه‌ی آب است که به آن رنگ‌دانه‌های خاصی اضافه می‌شود. ویژگی خودکارهای ژله‌ای این است که زودتر از خودکارهای معمولی خشک می‌شوند، رنگ آن‌ها مات است و خود را روی سطوح و اوراق تیره بهتر نشان می‌دهند.

انواع خودکار را می‌توان همچنین بر اساس ظاهر و کاربری آن‌ها به دو دسته خودکار فانتزی و کلاسیک تقسیم کرد:

1. خودکار کلاسیک:

برای استفاده‌ی روزمره در نوشتارهای درسی و شغلی گزینه‌ی مناسبی است. دارای بدنه و جوهری استاندارد و ساده است که می‌توان مدت‌ها با آن سطرهای فراوانی را نوشت؛ بنابراین بهترین خودکار برای نوشتن روزمره همین خودکارهای کلاسیک هستند.

2. خودکار فانتری:

هرگونه تغییری در رنگ خودکار یا بدنه و شکل ظاهری می‌تواند آن را تبدیل به یک خودکار فانتزی کند. استفاده از این خودکارها در موارد خاص است و معمولا برای استفاده‌های دائمی توصیه نمی‌شود.

انواع مدل خودکار فانتزی با تغییراتی در جوهر (مثلا رنگی، شبرنگ، اکلیلی و..) یا تغییراتی در شکل ظاهری و بدنه (مثلا  قطر و طول متفاوت یا شکل خمیده و...) طراحی می‌شود که خصوصا برای کودکان و نوجوانان جذاب است. 

انواع خودکار طراحی

از خودکار برای طراحی و نقاشی نیز استفاده می‌شود. امروز نقاشی با خودکار یک تکنیک است که علاقه‌مندان خود را دارد. انواع خودکار طراحی و نقاشی می‌توانند ویژگی‌های مختلفی داشته باشند اما همه‌ی آن‌ها دو ویژگی مشترک دارند. یکی از این ویژگی‌ها ساچمه‌ای بودن و دیگری برخورداری از نوک ضخیم است.

مثلا خودکار ساچمه‌ای بیک یا هر خودکاری که ضخامت نوکش به آن اندازه باشد، برای طراحی مناسب است. علت انتخاب چنین نوع خودکار و چنین ضخامتی آن است که بتوان با کم و زیاد کردن فشار دست، میزان جوهردهی را کنترل کرد. 

رنگ‌آمیزی با خودکار

انواع خودکار طراحی و نقاشی می‌توانند در رنگ‌های گوناگون استفاده شوند. تکنیک رنگ‌آمیزی با خودکار، با ایجاد خطوط به صورت هاشور است. با خطوط متقاطع یا کشیدن خط از رنگ‌های گوناگون درکنار هم می‌توان رنگ‌های تازه ایجاد کرد. البته در حال حاضر تنوع رنگ در خودکارها بیشتر شده است.

به‌طوری که انواع خودکار رنگی در بسته‌های 8 تا 12 تایی به فروش می‌رسد و رنگ‌های متنوعی دارد. هنرمندانی بوده‌اند که با خودکار در چهار رنگ (قرمز، آبی، سبز، سیاه) و ترکیب آن‌ها، رنگ‌های مختلف دیگری را ایجاد کرده‌اند. 

چالش های استفاده از خودکار طراحی

در ترسیم با خودکار بازگشت به عقب ممکن نیست. درواقع نقاشی و طراحی با خودکار می‌تواند روحیه‌ی جسور هنرمند را به تصویر بکشد. 

موضوع دیگر این است که در استفاده از انواع خودکار طراحی نسبت به استفاده از مداد، محدودیت بیشتری دارید. این محدودیت هم در میزان کنترل جوهردهی و رد روی کاغذ و هم در رنگ‌‌آمیزی خود را نشان می‌دهد.

سخن آخر

با برجسته‌ترین انواع خودکار و قلم از قدیمی تا مدرن آشنا شدید. البته فراوانی این مدل‌ها بسیار بیشتر است و ما تنها به رایج‌ترین انواع قلم و خودکار پرداختیم. خودکارها با تنوع بسیاری که دارند، می‌توانند پاسخ‌گوی نیاز مصرف‌کنندگان باشند و در دست همگان یافت می‌شود.

پس از خودکار، روان‌نویس و خودنویس مورد استفاده هستند که مدل خاصی به رسم‌الخط می‌دهند. شما از چه نوشت‌افزاری برای نوشتارهای روزانه یا خاص خود استفاده می‌کنید؟