کاربردهای پوشه کار برای نظم دهی به امور دانش آموزان

یکی از عناصر شیوه‌های نوین تدریس، پوشه کار است. در این مطلب می‌خواهیم کاربردهای پوشه کار و تأثیر آن در برنامه‌ی تحصیلی دانش آموزان را بررسی کنیم.

با بادپرک (فروشگاه اینترنتی لوازم تحریر) همراه شوید.

پوشه کار چیست؟

در ارزش‌یابی توصیفی یکی از ابزارهای مهم، پوشه کار است. پوشه کار دانش آموزان در واقع مجموعه‌ای از نمونه‌کارهای دانش آموزان را در خود جای می‌دهد که در جریان آموزش و یادگیری انجام داده اند. این نمونه‌کارها کاملا هدفمند و با چشم‌انداز انتخاب شده‌اند. سپس بسیار منظم و سازمان‌یافته جمع‌آوری و نگه‌داری می‌شوند.

آن‌ها می‌توانند میزان تلاش و پیشرفت‌های دانش آموز را به صورت تدریجی و مرحله‌به‌مرحله نشان دهند.
پوشه کار مدرسه کاملا در حکم یک آلبوم از تصاویری است که مسیر و روند یادگیری و توانمند‌تر شدن دانش آموز را به خوبی به نمایش می‌گذارند. 

کاربردهای پوشه کار

چنان‌که گفتیم، پوشه کار، ابزاری مهم در شیوه‌های نوین تدریس به شمار می‌رود. کاربرد پوشه کار در حالت کلی نمایش فرایند یادگیری و پیشرفت دانش آموز است. به صورت جزئی به این بستگی دارد که محتویات آن چه باشد. این پوشه می‌تواند دربرگیرنده‌ی موارد زیر باشد:

۱. استفاده از پوشه کار برای نظم دهی آزمون‌ها

در حال حاضر تلاش می‌شود بچه‌ها در طول ترم به صورت مستمر در حال درس خواندن باشند. آزمون‌های مستمر برای همین منظور در نظر گرفته می‌شود تا مطالعه‌ی بچه‌ها شب امتحانی نشود.

آموزگار می‌تواند با کمک پوشه کاری که حاوی برگه‌های آزمون هر دانش آموز در طول ترم است، روند پیشرفت یا ضعف او را دریابد. اهمیت این آگاهی برای خود دانش آموز و والدین او نیز مطرح است. 

۲.پوشه کار تکالیف

بخش مهمی از یادگیری دانش آموز به نحوه انجام تکالیف او بستگی دارد. تکالیف حتی از آزمون‌ها نیز مهم‌تر هستند و به دلیل تکرار و استمرار بیشتر، می‌توانند نقش مؤثرتری در فرایند یادگیری داشته باشند.

تکالیف بسیار گسترده هستند و شامل مشق‌ها، خودآزمایی‌ها، حل مسائل و ... می‌شوند. آموزگار می‌تواند با ایجاد نظم و ساماندهی مشخص، از دانش آموزان بخواهد نمونه‌هایی از تکالیف را در پوشه کار مدرسه قرار دهند. پوشه کار کلاس اولی‌ ها می‌تواند بیشتر در حوزه تکالیف تعریف شود.

۳.پوشه کار برای کاردستی‌ها و تولیدات خلاقانه

همان‌طور که می‌دانیم، آموزش و پرورش امروز به محتویات کتب درسی محدود نمی‌شود. از بچه‌ها خواسته می‌شود آثاری هنری یا ادبی خلق کنند. همچنین در روش تدریس اکتشافی برنامه‌هایی برای انجام آزمایشات و بررسی‌های علمی وجود دارد.

گزارش نویسی نیز با توجه به مقطع تحصیلی دانش آموزان از آنان خواسته می‌شود (مثلا گزارش آزمایشگاه، بازدیدهای خارج از مدرسه، برنامه‌های مناسبتی و ...). گردآوری تمام این موارد از کاربردهای پوشه کار است.

این‌ها اصلی‌ترین کاربردهای پوشه کار هستند با این حال پوشه کار مدرسه می‌تواند تنها به این‌ها محدود نباشد. آموزگار می‌تواند بسته به صلاحدید خود مواردی را اضافه کند یا تغییر دهد. مهم این است که ماهیت پوشه کار که نمایش جریان یادگیری دانش آموز است، حفظ شود.

پوشه کار چه ضرورتی دارد؟

با کمک نمرات و کارنامه‌ی پایان‌ترم نمی‌توان فرایند یادگیری دانش آموزان را به طور دقیق بررسی کرد. پوشه کار برای این منظور ضروری است که می‌تواند ثبت جزئی‌تر و مستمرتری از جریان یادگیری از نخستین مراحل تا پایان آن باشد. 

پوشه کار مدرسه به دانش آموز این امکان ها را می‌دهد :

• پیشرفت خود را ببیند و بسنجد
• او می‌تواند با ارتباطی که میان آموخته‌های پیشین و فعلی خود برقرار می‌کند، به یادگیری عمق دهد؛
• فرصت ارزشیابی خود، شناسایی اشتباهات و اصلاح آن‌ها را به دانش آموز می‌دهد؛
• ابزاری برای افزایش تعامل او با همکلاسی‌ها، آموزگار و همچنین والدین است؛
• به دانش آموز کمک می‌کند توانایی‌ها و پیشرفت‌های خود را به صورت مستند به معلم خود ارائه هد.

پوشه کار به آموزگار این امکان‌ها را می‌دهد:

• به صورتی ویژه با هر دانش آموز آشنا می‌شود؛
• توانایی‌ها و قابلیت‌های او را شناسایی می‌کند و درنتیجه انتظاراتش از دانش آموز منطقی‌تر می‌شود؛
• بر اساس شناخت دقیق‌تری که از توانایی‌اهی دانش آموز پیدا کرده، برنامه‌ریزی صحیح‌تری برای آموزش او ترتیب می‌دهد.

کاربرد پوشه کار برای والدین نیز مطرح است و به آنان این امکان‌ها را می‌دهد:

• در جریان فرایند آموزش فرزند خود قرار می‌گیرند.
• نقاط قوت و ضعف فرزند دانش آموز خود را می‌شناسند.
• تشخیص دهند که چه نقشی می‌توانند در پیشرفت و هدایت تحصیلی فرزند خود داشته باشند.
• در برنامه ریزی درسی برای دبستانی ها به آنها کمک خواهد کرد.

اجزای پوشه کار 

پوشه کار چه به صورت آماده تهیه شود و چه به صورت کاردستی درست شود، باید این اجزا را داشته باشد:

• پوشه: می‌تواند یک کلاسور، زونکن یا کلربوک باشد. بهتر است هر انتخابی که می‌شود، به زیبایی ظاهری آن هم توجه شود. در صورت استفاده از کلاسور و زونکن باید برگه‌ها در کاورهای نایلونی قرار گیرند.
• جلد: باید جنس محکم و بادوام و ترجیحا ضد آب داشته باشد.
• برگه مشخصات روی جلد: در روی جلد و در قسمت عطف آن باید اطلاعاتی مندرج شود. اطلاعاتی چون استان، شهر، منطقه، نام مدرسه، مقطع و پایه تحصیلی و سال تحصیلی روی جلد نوشته می‌شود. در قسمت عطف می‌توان نام دانش‌آموز را درج کرد.

بهتر است برای کلاس اولی ها از پوشه فانتزی استفاده کنیم و روی پوشه کار کلاس اولی ها عکس دانش آموز قرار بگیرد. زیرا این بچه‌ها هنوز قادر به خواندن نیستند.

• فهرست محتوا: برای دسترسی آسان‌تر به محتواهای مورد نظر باید فهرستی در ابتدای پوشه باشد که قابلیت به‌روزرسانی نیز داشته باشد.
• محتوا (چنان که گفتیم می‌تواند شامل موضوعات گوناگون باشد.)
• نمونه برگ خودارزیابی (برای دانش‌آموز)
• نمونه برگ ارزیابی معلم
• نمونه برگ ارزیابی والدین
• نمونه برگ پیشرفت 

نکاتی درباره پوشه کار مدرسه

• تنظیم‌کننده‌ی اصلی پوشه کار، آموزگار است. البته مانعی وجود ندارد که آموزگار از خود دانش ‌آموزان یا والدینشان نیز نظرخواهی کند.
• پوشه نباید بیش از حد حجیم باشد. انتخاب و گزینش از میان کارها به همین دلیل صورت می‌گیرد.
• پوشه باید با اهداف متناسب باشد.
• بهتر است برگه‌های هر درس کنار هم باشند تا سنجش و بررسی میزان پیشرفت در هر یک امکان‌پذیر باشد.
• هدف آموزشی و تربیتی پوشه کار را همواره در نظر داشته باشید. این پوشه نباید انبار و بایگانی کارهای فراموش شده باشد.
• ذکر تاریخ و نظر آموزگار در تمام مواردی که در پوشه کار قرار می‌گیرند ضروری است.
• آموزگار باید از پوشه کارها ارزیابی ماهانه داشته باشد و این ارزیابی را ثبت کند.

سخن پایانی

با کاربردهای پوشه کار برای دانش آموزان آشنا شدیم. پوشه کار مدرسه در صورتی که به درستی تنظیم شود، می‌تواند کاملا نشان دهد دانش‌آموز چگونه یادگیری را آغاز کرده است، اکنون در کجای مسیر یادگیری است و پیشرفت او چگونه ارزیابی می‌شود.