انواع زیردستی (تخته شاسی) و کاربردهای آن

زیردستی و تخته شاسی یک وسیله‌ی ساده اما پر کاربرد است. در این مقاله از بادپرک (فروشگاه لوازم تحریر ایرانی)، با انواع زیر دستی و کاربردهای آن آشنا می‌شوید. هر یک از انواع زیردستی (تخته شاسی) ویژگی‌ها و کاربردهایی دارد.

انواع زیر دستی (تخته شاسی) و کاربرد کلی

به‌طور کلی از زیردستی برای قرار دادن کاغذ استفاده می‌شود. می‌دانیم بدون آن‌که سطحی در زیر، برگه‌ها را حمایت کند، نمی‌توان روی آن‌ها نوشتن یا ترسیم را انجام داد. همیشه نمی‌توانیم میز در اختیار داشته باشیم و استفاده از کتاب یا اشیای دیگر به عنون زیر دستی نیز چندان استاندارد نیست.

کاربرد انواع زیر دستی (تخته شاسی) همین است که سطحی محکم به ما بدهند تا برگه‌ها را روی آن‌ها قرار دهیم. این وسیله معمولا در حداقل وزن و ضخامت به شرط حفظ استحکام ساخته می‌شود. 

بسیاری از انواع تخته شاسی فانتزی دخترانه و پسرانه دارای گیره‌ی مخصوصی برای ثابت نگه داشتن برگه‌ها هستند. این ویژگی کمک بیشتری به ما برای حفظ برگه‌ها و کیفیت کار می‌کند.

هم برای نوشتن، هم برای نقاشی و طراحی و هم برای نقشه‌کشی و مانند آن می‌توان از انواع زیر دستی (تخته شاسی) استفاده کرد. ضمنا استفاده از این وسیله محدود به سن خاصی نیست.

اندازه‌ی انواع زیر دستی و کاربردهای آن

انواع زیر دستی (تخته شاسی) را می‌توان در درجه‌ی اول بر اساس اندازه‌ها و ابعاد بررسی کرد. این که از چه اندازه زیر دستی استفاده کنیم، به اندازه کاغذهای مورد استفاده بستگی دارد. در این‌جا به انواع زیر دستی و کاربرد آن بر اساس اندازه می‌پردازیم.

البته باید توجه داشته باشید که زیر دستی برای هر اندازه کاغذ باید مقداری از آن بزرگ‌تر باشد. یعنی از حاشیه‌ای در اطراف کاغذ‌ها برخوردار باشد تا محافظت بهتری داشته باشد.

زیر دستی A5

این اندازه یک زیردستی نسبتا کوچک محسوب می‌شود. برای حفظ کاغذهای در اندازه‌ی A5 یعنی حدود 15 در 20 سانتی‌متر از این زیردستی استفاده می‌کنیم. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، این زیردستی باید مقداری حاشیه داشته باشد و بزرگ‌تر از کاغذها باشد.

بنابراین اندازه‌ی عرض آن چند سانتی‌متر بیشتر از پانزده و اندازه‌ی طول آن نیز چند سانتی‌متر بیشتر از بیست سانتی‌‌متر است. 

از این زیردستی می‌توان برای گزارش نویسی، یادداشت و یا طراحی‌هایی که نیاز به فضای زیاد ندارند، استفاده کرد. همچنین به دلیل کوچک بودن، حمل آن برای بچه‌ها آسان‌تر است.
 

زیردستی A4

این اندازه، پرکاربردترین زیر دستی است. زیردستی در ابعاد A4 در ابعادی حدود 31 در 23 سانتی‌متر ساخته می‌شود. یعنی هنگام قرار دادن برگه‌های A4 حدود یک سانتی‌متر از هر طرف حاشیه دارد.

بچه‌های رشته‌های هنر معمولا از این زیردستی برای طراحی و نقاشی استفاده می‌کنند. اما برای نوشتن هم کاربرد دارد. 

زیردستی A3

با توجه به این که برگه‌ی A3 دوبرابر برگه‌ی A4 است، این اندازه زیردستی نیز تقریبا دو برابر مورد قبلی است. این اندازه زیر دستی هم برای نقاشی و هم نقشه کشی کاربرد دارد. بنابراین آن را در دست بچه‌های رشته‌های هنر و معماری خواهیم دید.

هنرجویان نقاشی نیز ممکن است حتی با وجود سن کم این اندازه تخته شاسی را در دس بگیرند.
 

زیردستی A2

این یک زیردستی خیلی بزرگ است. حمل آن قطعا برای بچه‌های کم سن ممکن نیست و کاربردی نیز برایشان ندارد. اما ممکن است برای نقاشان و طراحان حرفه‌ای، نقشه‌کش‌ها و مهندسان کاربرد داشته باشد.

کاغذهایی که روی این انواع زیر دستی (تخته شاسی) قرار می‌گیرند، حدودا ابعاد 60 در 40 سانتی‌متر دارند. پس اندازه‌ی زیردستی از این ابعاد هم بزرگ‌تر می‌شود.

این موارد، رایج ترین انواع زیر دستی و کاربردهای آن بر اساس اندازه است. البته زیردستی‌هایی با ابعاد دیگر مثل سری B و ... نیز وجود دارد. 

جنس انواع زیر دستی و کاربردهای آن

جنس زیردستی نیز از معیارهای مهم است که در بحث انواع زیر دستی و کاربردهای آن مطرح می‌شود. متریال‌های گوناگونی برای ساخت زیر دستی استفاده می‌شود. رایج‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

زیر دستی چوبی

تخته شاسی چوبی از انواع رایج تخته شاسی است. پیش از آن‌که متریال‌های دیگر به کار گرفته شود، این جنس، رایج‌ترین بود. حتی هنوز هم بسیاری این جنس را ترجیح می‌دهند. تخته شاسی چوبی معمولا از ورقه‌هایی نازک اما محکم ساخته می‌شود.

در ابعاد بزرگ مانند A3 و A2 هنوز هم جنس چوب ارجح است. ویژگی این تخته شاسی ساده بودن آن است. ممکن است برخی آن را مزیت و برخی دیگر کاستی بدانند.
 

زیر دستی پلاستیکی

بسیاری ترجیح می‌دهند از تخته شاسی پلاستیکی استفاده کنند. دلیل این انتخاب ویژگی‌هایی چون انعطاف در عین دوام، ضد آب و قابل شست‌وشو بودن و امکان طراحی و تولید در رنگ‌ها و طرح‌های متنوع است.

اگرچه پلاستیک نسبت به تخته شاسی چوبی تنوع بیشتری دارد، اما باید همیشه متوجه آسیب محیط زیستی پلاستیک نیز باشیم.

زیردستی مقوایی

اگر بخواهیم به یکی دیگر از انواع زیر دستی و کاربردهای آن بپردازیم، باید به نوع مقوایی اشاره کنیم. با استفاده از مقواهای فشرده و محکم نیز می‌توان انواع زیر دستی را ساخت.

این جنس نسبت به تخته شاسی پلاستیکی این مزیت را دارد که ضرر محیط زیستی آن کمتر است و نسبت به تخته شاسی چوبی این مزیت را دارد که می‌تواند طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی داشته باشد.

البته ممکن است استحکام آن هم از چوب و هم از پلاستیک کمتر باشد. ضمنا قابل شست‌وشو نیست.

زیر دستی فلزی

از محکم‌ترین و مقاوم‌ترین انواع زیردستی می‌توان به نوع فلزی اشاره کرد. البته این نوع به احتمال زیاد نسبت به انواع دیگر وزن بیشتری دارد. معمولا در اندازه‌های بزرگ نمی‌توان آن را تولید کرد؛ زیرا تخته شاسی بسیار سنگین می‌شود.

همچنین اگر برای کاهش وزن، نازک طراحی شود، به دلیل انعطاف و خم شدن، نمی‌تواند زیردستی مناسبی باشد.

زیر دستی چرمی

از دیگر انواع زیردستی می‌توان به نوع چرمی اشاره کرد. این نوع زیردستی درواقع از یک صفحه با روکش چرمی ساخته شده است. در داخل آن می‌توان از چوب، پلاستیک یا مقوا استفاده کرد.

رویه‌ی چرم تا حدی منعطف است. بنابراین ممکن است برای هرکاری مناسب نباشد. اما برای هنرجویان خوشنویسی با قلم درشت توصیه می‌شود. سطح نرم و منعطفی که این نوع زیر دستی نسبت به متریال‌های دیگر دارد، برای نوشتن با قلم نی و دوات کمک کننده است.
 

انواع زیر دستی و کاربردهای آن بر اساس گیره

گفتیم که بیشتر زیردستی‌ها دارای گیره‌ای برای نگهداری کاغذ هستند. بر این اساس نیز می‌توان به انواع زیر دستی وکاربردهای آن پرداخت. 

گیره معمولی

این نوع گیره را کتابی نیز می‌گویند. با کمک نیروی دست می‌توان آن را به سمت بالا باز کرد و کاغذها را از ان خارج کرد یا قرار داد. پس از آن نیز می‌توان دوباره با فشار دست گیره را روی کاغذها ثابت کرد.

گیره قفل‌دار

ساختار این گیره‌ها قدری از گیره کتابی پیچیده‌تر است. البته ظاهر آن نیز شیک‌تر از گیره معمولی است. معمولا با کمک اهرم یا شستی در کنار گیره، قفل آن باز می‌شود. این نوع گیره محکم‌تر برگه‌ها را نگه می‌دارد اما ممکن است عمر خود آن کمتر باشد.

گیره متحرک

در برخی از انواع زیر دستی (تخته شاسی) دو جای گیره در طول و عرض قرار داده شده است. گیره را می‌توان از یک جا باز کرد و در جای دیگر قرار داد.

این حالت بیشتر برای اندازه‌های بزرگ کاربرد دارد که نیاز است گاهی تخته شاسی به صورت طولی و گاهی عرضی استفاده شود. به این ترتیب با عوض کردن جای گیره می‌توان کاغذها را در هر جهت محکم نگاه داشت.

تخته شاسی فانتزی 

استفاده از انواع زیردستی (تخته شاسی) نامحدود است و در هر سنی کاربرد دارد. پس هنگام صحبت درباره انواع زیر دستی و کاربردهای آن باید به تخته شاسی فانتزی هم اشاره کنیم. 

تخته شاسی فانتزی دخترانه و پسرانه می‌تواند در هر ابعادی وجود داشته باشد و از جنس‌های گوناگونی که پتانسیل تنوع طرح و رنگ دارند، ساخته شود. مشتری زیر دستی فانتزی بیشتر بچه‌ها هستند.

اما دانش‌آموزان مقاطع بالاتر و نیز دانش‌جویان یا هنرجویان نیز ممکن است به استفاده از آن‌ها علاقه‌مند باشند.
 
سخن آخر
شما عزیزان را با انواع زیر دستی و کاربردهای آن آشنا کردیم. برای ما در کامنت‌ها بنویسید زیر دستی را برای چه کاری می‌خواهید تا شما را در انتخاب نوع مناسب راهنمایی کنیم. همچنین خوشحال می‌شویم نظر و تجربه‌ی شما را درباره انواع زیردستی‌ها بدانیم.