چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم؟ روش‌های کاربردی برای والدین
بچه‌ها در نخستین سال مدرسه با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که والدینشان را نیز کاملا درگیر می‌کند. پدرومادر یک کلاس اولی باید اهمیت خود را به عنوان نخستین آموزگاران کودک به درستی بشناسند.
برای آن‌که بدانیم چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم، باید نخست مشکلات و چالش‌های مهم آن‌ها را بشناسیم. در پاسخ به این پرسش که چگونه به یک کلاس اولی کمک کنیم، روش‌ها و راه‌کارهای متعددی وجود دارد که باید به کار ببندیم.
با بادپرک ( فروشگاه اینترنتی لوازم تحریر ایرانی ) همراه باشید.
مشکلات و چالش های یک کلاس اولی
کودک کلاس اولی، کودکی شش یا هفت ساله است که از آغاز زندگی بیشترین اوقات خود را در محیط امن خانه و با افراد آشنای معدودی گذرانده است. او نمی‌تواند بخواند و بنویسد؛ توانایی شمردن و محاسبه‌ی بسیار محدودی دارد؛ مهارت‌هایی که دارد اندک است و فضاهای چندان متنوع و ارتباط با افراد زیادی را تجربه نکرده است.
پس با این چالش‌ها روبه‌رو است:
۱.دور شدن از والدین برای چند ساعت
زمان برای بچه‌های کم‌سال بسیار طولانی‌تر از ما می‌گذرد. دل‌تنگی و رنج عاطفی که بچه‌ها در این چند ساعت احساس می‌کنند، با دل‌تنگی یک یا دو روز خود مقایسه کنید. اضطراب جدایی را به این رنج عاطفی اضافه کنید.
۲.ورود به محیط رسمی و قانون‌مند
در مدرسه بچه‌ها باید به شیوه خاصی لباس بپوشند. لباس‌هایی که به اندازه‌ی پوشاک خانگی راحت نیستند. همچنین آن‌ها اجازه ندارند هر کاری را در زمان دل‌خواه انجام دهند. باید به دستورات آموزگار و اولیای مدرسه گوش دهند.
۳.آشنایی و رویارویی با افراد متعدد
تعداد افرادی که بچه‌ها در محیط مدرسه باید با آن‌ها ارتباط برقرار کنند، زیادتر از خانه است و ضمنا در آغاز ورود، تمامشان غریبه و ناشناس هستند.
۴.چالش‌های یادگیری و انجام تکالیف
بچه‌ها به صورت رسمی باید یادگیری را آغاز کنند. همچنین تکالیفی بر عهده‌ی آن‌ها گذاشته می‌شود. می‌توان گفت این نخستین مسئولیت‌پذیری جدی آن‌ها است که می‌تواند اضطراب و دشواری بسیاری داشته باشد.
چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم؟
با دانستن اصلی‌ترین مشکلات و چالش‌های کلاس اولی ها کم‌کم ذهنمان برای دانستن این‌که چطور به کلاس اولی ها کمک کنیم، آماده می‌شود.
در گام اول باید مهارت‌های کلی و اصلی در نظر گرفته شود. در این باره راهکارهایی که والدین کلاس اولی ها باید بدانند، شامل موارد زیر است:
۱.پرورش مهارت گوش دادن
کودکان کلاس اولی در ابتدای آموزش هنوز خواندن و نوشتن را نیاموخته‌اند. درصد بالایی از یادگیری آن‌ها به واسطه‌ی شنیدن کلمات حاصل می‌شود.
- بلندخوانی کتاب یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌ها برای پرورش مهارت گوش دادن است.
- هم کتب مصور با داستان‌های کوتاه و هم کتاب‌های داستانی چند فصلی برای تقویت مهارت آنان مناسب است.
- تعدادی از کتاب‌های ساده با لغات کم و آسان را نیز در اختیار کودک قرار دهید تا خودش بخواند. تشویقش کنید تا بلندخوانی کند.
- انواع موضوعات آموزنده و جالب را پیدا کنید و درباره‌شان با کودک صحبت کنید و نظر او را بخواهید. این شنیدن بعدها در مهارت گفت‌وگو و ارتباطات او اثر دارد.
۲.پرورش مهارت خواندن
فرایند یادگیری خواندن که در مدرسه دنبال می‌شود، باید در خانه تمرین و تقویت شود. حال ببینیم در خواندن چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم.
- حین بلند خوانی کودک، به او با دقت گوش کنید. در صورت اشتباه خواندن از او بپرسید: «درست خواندی؟» اگر کودک خوانش صحیح کلمه را فراموش کرده بود، خودتان آن را برایش بخوانید و بخواهید تکرار کند.
- دوباره خوانی کتاب‌ها برای بچه‌ها کار لذت‌بخشی است. از نحوه‌ی خواندن او تعریف کنید.
- با توجه به روحیه‌ی کودک او را تشویق به بلندخوانی در جمع یا ضبط صدا کنید. در این مورد ببینید علاقه‌اش به کدام بیشتر است. بسیاری از کودکان از ضبط صدای خود و دوباره گوش دادن آن لذت می‌برند. در نتیجه بیشتر تشویق به خواندن می‌شوند.
۳.پرورش مهارت صحبت کردن
صحبت کردن می‌تواند علاوه بر مهارت‌های اجتماعی، واژگان تازه‌ای را به گنجینه‌ی ذهنی کودک اضافه کند. ببینیم چگونه به یک کلاس اولی کمک کنیم تا مهارت صحبت کردنش افزایش یابد.
- شنونده‌ی خوبی باشید و آنچه به صورت خودجوش درباره‌اش صحبت می‌کنند، بشنوید.
- آن‌ها را تشویق کنید از موضوعاتی که خوانده‌اند یا شنیده‌اند، تعریف کنند.
- فراموش نکنیم کودک در گفت‌وگو و صحبت می‌تواند واژگان بیشتر و پیچیده‌تری را نسبت به نوشتن به کار ببرد.
- بازی‌هایی مثل اسم‌بازی که در آن هرکس باید با حرف پایانی اسمی که نفر دیگر گفته، واژه یا اسمی بگوید انجام دهید.
- اگر کودک معنی واژه‌ها را از شما می‌پرسد، تنها به معنا اکتفا نکنید و در صورت آگاهی، سعی کنید ریشه‌ی آن واژه یا هم‌خانواده‌هایش را بگویید.
۴.پرورش مهارت نوشتن
این مهارت قطعا نزد والدین و آموزگاران برجسته‌تر می‌نماید. چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم تا خوب و درست بنویسند؟
- بازخوانی و تصحیح آنچه خودشان نوشته‌اند، یک روش عالی برای یادگیری است.
- از آن‌ها بخواهید با کنارهم قرار دادن واژه‌ها، کلمات جدید بسازند.
- با آن‌ها بازی‌هایی انجام دهید که نیاز به نوشتن داشته باشند. مثلا پیام‌هایی درون بازی بنویسند و رد و بدل کنند یا کارت‌های بازی را خودشان بنویسند.
- از کودک بخواهید داستان‌های خیلی کوتاه بنویسد یا روایت تجربه‌های واقعی را با جملاتی که می‌داند، روی کاغذ بیاورد.
چگونه به یک کلاس اولی کمک کنیم تکالیف خود را بنویسد؟
کسب آگاهی درباره شیوه صحیح کمک به کودک در انجام تکالیف مدرسه اهمیت فراوانی دارد. اشتباهات رفتاری در این باره می‌تواند کودکی را که به قدر کافی دچار چالش و اضطراب است، برای همیشه از تکالیف زده کند.
در این‌جا تعدادی از راهکارهایی که والدین کلاس اولی ها باید بدانند آورده‌ایم. ببینیم برای انجام تکالیف باید چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم.
- داشتن برنامه‌ریزی: برای کاهش اضطراب، افزایش تمرکز و رسیدن به تمام تکالیف راهی جز برنامه ریزی نداریم. برنامه ریزی درسی برای کلاس اولی ها یک ضرورت است که باید آن را تا پایان تحصیل و حتی زندگی به کار بگیرند.
- ایجاد یک روال کاری: با توجه به این‌که بچه‌ها در چه زمانی تمرکز و آمادگی بیشتری دارند، برنامه بچینید و در تعیین روش کار به او کمک کنید. چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم که روال کاری داشته باشند؟
از او نظر بخواهید و ببینید مثلا ترجیح می‌دهد اول تکالیف دشوارتر را انجام دهد یا مثلا تکلیفی که بیشتر دوست دارد را در اولویت قرار می‌دهد؟
- آماده کردن محیط: مکانی که بچه‌ها در آن باید به تکالیفشان برسند، باید تا حد امکان عاری از عناصر برهم‌زننده‌ی تمرکز باشد. در زمان انجام تکالیف، تلویزیون را خاموش کنید و استفاده از موبایل، تبلت و اسباب‌بازی‌ها را تعطیل کنید.
در شرایط فعلی که آموزش مجازی است، مکان استفاده کودک از ابزارهای دیجیتال باید در معرض دید شما و قابل کنترل باشد.
- تهیه‌ی وسایل و لوازم تحریر دوست داشتنی: در خرید لوازم تحریر برای بچه‌ها دقت کنید. برای مثال خرید دفتر مناسب برای کلاس اولی ها از جمله دفترهای فانتزی نکته‌ای مهم است که آنان را به انجام تکالیف تشویق می‌کند.
- زمانی برای استراحت: در کنار تمام راهکارها باید به توانایی کودک در این سن توجه شود. نمی‌توان از او انتظار داشت برای دو ساعت بدون استراحت پای تکالیف خود بنشیند.
چطور به کلاس اولی ها کمک کنیم از اضطراب دور باشند؟
گفتیم ورود به محیط تازه و جدایی از خانه و والدین اصلی‌ترین دلایل اضطراب کلاس اولی‌ها است. ببینیم چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم که این تغییر را آسان‌تر بپذیرند؟
- قبل از مدرسه، جدایی را تمرین کنید. مثلا برای ساعاتی او را نزد پدربزرگ و مادربزرگ بگذارید.
- پیش از مدرسه درباره‌ی آن باهم حرف بزنید. البته از ساختن تصاویر اغراق‌آمیز چه مثبت و چه منفی خودداری کنید.
- باهم بازی مدرسه رفتن را انجام دهید. از مراحل آماده شدن و چیدن وسایل تا حضور در مدرسه (مانند معلم‌بازی) را انجام دهید.
- سعی کنید با همکاری مدیریت مدرسه، دوست همکلاسی مناسبی برای فرزند خود پیدا کنید.
- برای خرید وسایل مدرسه او را همراه خود ببرید.
- زمان ثبت نام از اولیای مدرسه اجازه بگیرید و همراه فرزندتان به کلاس درس او بروید تا فضایی که قرار است در آنجا درس بخواند را ببیند.
- ساعات خواب کودک را تنظیم کنید تا برای صبح زود بیدار شدن مشکلی نداشته باشد.
- وسایلش را پیش از خواب آماده کنید.
- روز اول او را همراهی کنید و حتما با آرامش و به موقع به مدرسه برسید.
- هنگام خداحافظی او را گرم‌تر از همیشه در آغوش بگیرید و با لبخند او را ببوسید.
- پیش از آن‌که او از مدرسه بیرون بیاید، جلوی در مدرسه منتظرش باشید. بیرون آمدن از مدرسه و تنها ماندن او می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد.
سخن پایانی
تقریبا دانستیم چگونه به کلاس اولی ها کمک کنیم تا با اصلی‌ترین چالش‌های خود بهتر روبه‌رو شوند. این روش‌ها می‌تواند آنان را به درستی برای مدرسه آماده کند و این تغییر محیط و شرایط را برای آنان تبدیل به فرصتی دلپذیر نماید.
